De valkuilen bij risicogericht werken: leerpunten uit de praktijk

In de vorige blogs bespraken we waarom risicogericht werken binnen veiligheidsregio’s van meerwaarde is en welke factoren bijdragen aan een succesvolle implementatie. Maar zoals bij elke verandering, liggen er ook valkuilen op de loer. Het invoeren van risicogericht werken vraagt niet alleen om een goed plan, maar ook om een scherpe blik op veelvoorkomende misverstanden en obstakels. In deze blog nemen we je mee langs enkele herkenbare valkuilen – en hoe je ze kunt vermijden. 

 

Grote overleggen, weinig concrete uitkomsten 

Het is verleidelijk om breed in gesprek te gaan over wat risicogericht werken inhoudt en wat we ermee willen bereiken. Het onderwerp is belangrijk, dus iedereen wil zijn visie delen. Klinkt goed, toch? Helaas leidt deze aanpak vaak tot een enorme stroom aan ideeën en inzichten, zonder dat er iets concreet wordt. Door eerst met een kleinere groep experts de contouren scherp te stellen, zorg je dat je met een sterke basis het gesprek in kunt. En ja, dat vraagt soms lef om keuzes te maken en grenzen te stellen. Liever enkele duidelijke richtlijnen dan een verzameling losse ideeën zonder richting. 

 

Experimenteren zonder onderliggende visie 

Misschien denk je: “Waarom beginnen we niet gewoon met een paar concrete stappen?” Het kan inderdaad goed zijn om het werken vanuit risico’s te verkennen, bijvoorbeeld door de keuze voor de objecten waar je toezicht houdt, anders te selecteren. Maar zonder duidelijke visie blijft het al snel bij losse experimenten, en het grote geheel blijft uit het zicht. Risicogericht werken vraagt om een goed doordachte visie en een plan om die visie concreet te maken. Daarmee voorkom je dat het bij losse initiatieven blijft en werk je aan een stevig fundament voor de toekomst. 

 

Vergeet je bestuurlijke afspraken niet 

Het lijkt misschien vanzelfsprekend om vooral op uitvoerend niveau te schakelen wanneer je risicogericht werken invoert. Maar de meeste regio’s hebben hun taken ook op bestuurlijk niveau afgestemd, en die afspraken moeten mogelijk worden bijgesteld. Ga dus niet alleen uitvoerend aan de slag; kijk ook of je bestuurlijke afspraken met gemeenten en het bestuur nog aansluiten bij de nieuwe risicogerichte aanpak. Zo zorg je dat er geen misverstanden ontstaan en dat het beleid overal gedragen wordt. 

 

Samen bouwen aan een risicogerichte toekomst 

Risicogericht werken vraagt niet alleen om een visie, maar ook om het lef om keuzes te maken en het vermogen om obstakels te overwinnen. Door met een heldere focus en de juiste betrokkenen aan de slag te gaan, kun je als veiligheidsregio een stevig fundament leggen voor een toekomstbestendige werkwijze. Het is een continu proces waarin we samen met regio’s toewerken naar concrete, duurzame resultaten die aansluiten bij de unieke behoeften van elke veiligheidsregio. 


De aanpak voor risicogericht werken: Vijf sleutels tot succes

De aanpak voor risicogericht werken: Vijf sleutels tot succes 

 

De implementatie van risicogericht werken binnen veiligheidsregio’s vraagt om een heldere en strategische aanpak. In de vorige blog in deze serie beschreef ik waarom risicogericht werken meerwaarde biedt. Deze blog gaat in op vijf factoren die bijdragen aan succesvolle invoering en borging van risicogericht werken; lessen die we hebben geleerd in de praktijk. Door deze punten mee te nemen, ontstaat een stevig fundament voor duurzame en gedragen resultaten. 

 

Sleutel 1: Hanteer de volgorde van inhoud, proces, structuur 

Het is verleidelijk om direct uitvoerend aan de slag te gaan, maar een solide basis begint met duidelijke keuzes over de inhoud. Door eerst de inhoud scherp te stellen, ontstaat een gezamenlijke visie die richting geeft en die ook bestuurlijk commitment vergemakkelijkt. Vervolgens kun je aan de slag om de processen daarop aan te passen. Daarna volgt pas de structuur, dus de inrichting van de organisatie, een passend zaaksysteem, enzovoorts. 

 

Sleutel 2: Stel kaders: wie en wat nemen we écht mee? 

Risicogericht werken wordt over het algemeen door iedereen, binnen en buiten de veiligheidsregio, belangrijk gevonden. En dat is natuurlijk goed, maar tegelijk geldt ook hier het principe: “zoveel mensen, zoveel meningen”. Zeker voor een onderwerp als dit, waar je tal van definities aan kunt geven. Dit kan leiden tot uiteenlopende prioriteiten en eindeloze discussies. Daarom is één van onze eerste stappen om kaders aan het begin te stellen. Dit om het project af te bakenen: wie betrekken we (wanneer), en welke inhoud moet écht mee? Zo blijft het thema behapbaar. 

 

Sleutel 3: Inhoudelijke experts bij elkaar brengen: zorg voor diepgang en draagvlak 

Met sleutel 2 in het achterhoofd, geeft de derde sleutel een voorzet op de vraag: ‘wie betrekken we?’. Het samenbrengen van inhoudelijke experts uit het domein Risicobeheersing zorgt namelijk voor een goede basis. Het is essentieel om mensen met kennis van de regio te betrekken. Een goede inhoudelijke afspiegeling van het domein Risicobeheersing helpt voor inhoudelijke diepgang én een goed draagvlak, waardoor concrete stappen worden gezet die aansluiten bij de praktijk. 

 

Sleutel 4: Combinatie van interne en externe projectleiding 

Voor succesvolle uitvoering werkt een combinatie van interne en externe projectleiding goed. De interne projectleider heeft regionale kennis en kent de lokale context, terwijl de externe projectleider objectief kan ondersteunen. Deze wisselwerking zorgt dat risicogericht werken wordt geïmplementeerd op een manier die past bij de regio, zonder te verzanden in bestaande patronen. 

 

Sleutel 5: Prioriteit op alle niveaus: borging voor de lange termijn 

Risicogericht werken is een veelomvattend thema dat tijd en aandacht vraagt. Zonder bestuurlijke en ambtelijke prioriteit is de kans groot dat een mooie visie op papier blijft staan. Tijd en middelen zijn onmisbaar om de stap van visie naar realiteit te zetten en ervoor te zorgen dat risicogericht werken echt impact maakt. 

 

In het volgende deel... 

In het volgende deel van deze blogserie bespreken we de valkuilen en obstakels die veiligheidsregio’s kunnen tegenkomen bij het implementeren van risicogericht werken. Deze uitdagingen zijn vaak te overwinnen, mits goed voorbereid en met de juiste begeleiding. 

 


Waarom risicogericht werken meerwaarde biedt voor veiligheidsregio's

Waarom risicogericht werken meerwaarde biedt voor veiligheidsregio's 

De wereld om ons heen verandert in hoog tempo. Maatschappelijke ontwikkelingen zoals vergrijzing, extramuralisering, de energietransitie en digitalisering brengen nieuwe uitdagingen en risico’s met zich mee voor de fysieke veiligheid. Tegelijkertijd verandert de wet- en regelgeving, denk bijvoorbeeld aan de nieuwe Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). Dit vereist niet alleen een herziening van werkwijzen, maar vraagt ook van veiligheidsregio’s om anders naar risico’s te kijken. 

Bij SQALE zien we deze dynamiek steeds terug bij de regio’s waar wij mee samenwerken. De risico’s veranderen, maar de beschikbare tijd en middelen veranderen niet per definitie mee. Dit vraagt om een aanpak waarin wendbaarheid en slimme inzet van capaciteit centraal staan. Risicogericht werken geeft veiligheidsregio’s handvatten om deze aanpak vorm te geven. Risicogericht werken biedt de veiligheidsregio’s namelijk de mogelijkheid om prioriteiten bewuster te stellen, zodat de inspanningen gericht zijn op die zaken die de meeste impact hebben. Zo blijft de regio weerbaar, zonder dat er meer capaciteit wordt gevraagd. 

Ondersteunen bij het maken van gerichte keuzes 

In de praktijk merken we dat veiligheidsregio’s vaak voor de uitdaging staan om hun beschikbare kennis en capaciteit effectief te verdelen. Dan spelen vragen als: “Gaan we controles uitvoeren bij een vast aantal objecten, omdat we dat zo hebben afgesproken? Of gaan we in gesprek met koepelorganisaties, om zo de fysieke veiligheid te vergroten?” En: “Hoe zorgen we ervoor dat fysieke veiligheid een gezamenlijk belang wordt bij nieuwe ontwikkelingen in de regio?” Een risicogerichte benadering kan helpen om daarin gerichte en de juiste keuzes te maken. Denk aan het afwegen van standaard controles ten opzichte van gerichte interventies, of aan het bewust beoordelen van waar advies in vergunningsverleningstrajecten de grootste bijdrage levert. 

Binnen een aantal veiligheidsregio’s bieden wij hierin als SQALE ondersteuning, door samen te verkennen hoe zij hun kennis en middelen optimaal kunnen inzetten. We helpen regio’s om hun eigen visie op risicogericht werken te concretiseren en de juiste keuzes te maken. Zodat de veiligheidregio’s flexibel in kunnen spelen op wat er écht toe doet en ze hun rol binnen risicobeheersing krachtiger neer kunnen zetten.  

 

Een dynamische inrichting voor een veiligere regio 

Het risicogericht werken vraagt om een frisse blik en een flexibele benadering van de rol van risicobeheersing binnen de veiligheidsregio. Een doordachte, proactieve en strategische aanpak draagt bij aan een regio die beter in staat is om in te spelen op veranderende verwachtingen van de samenleving, het bestuur en de eigen medewerkers. Zo bouwen we samen aan een weerbare en toekomstbestendige veiligheidsregio. 

 

In het volgende deel… 

Benieuwd naar de concrete aanpak? In het volgende deel van deze blogserie bespreken we de een aantal belangrijke elementen om risicogericht werken succesvol in te voeren binnen de veiligheidsregio.  

Geanne Vink

SQALE

Geanne Vink

Geanne enthousiasmeert en motiveert zodat iedereen bij het proces wordt betrokken.  Zij zoekt samen met u naar het waarom achter de vraag.

Meer informatie?

Dé oplossing om de kosten van payrollmedewerkers te beheersen

Deze maand viel mijn oog op het bericht op NU.nl met als titel: “Gemeenten willen stoppen met dure en tijdelijke payrollmedewerkers”. Ik kan mij de frustratie van gemeenten wel voorstellen. Maar wat is nu eigenlijk het probleem? Is er wel sprake van een probleem? Ik denk dat het een samenspel is van drie ingrediënten:

1. het imago van de gemeente als werkgever;
2. beeldvorming over de payrollmedewerkers;
3. en de gemeentelijke dynamiek.

Imago

Mijn ervaring is dat gemeenten er onvoldoende in slagen om zich te profileren als aantrekkelijk werkgever. Wij werken veel met bedrijfskundigen. Geen van hen peinst erover om na de studie bij de gemeente te gaan werken. Als zij via opdrachten bij de gemeenten aan de slag gaan, blijkt de gemeente echter een boeiende werkomgeving te zijn.

Beeldvorming

Het grootste gedeelte van de payrollmedewerkers is helemaal niet zo duur. Als de totale kosten van een medewerker in dienst van de gemeente wordt omgezet naar een tarief per productief uur, blijkt het verschil marginaal te zijn. In onze praktijk zien wij voorbeelden dat een gemeente goedkoper uit is met externe inhuur dat met het inzetten van eigen personeel. Maar het gevoel is anders.

Gemeentelijke dynamiek

Tegelijk herkennen wij wel een dynamiek in gemeenten die leidt tot autonome groei van het aantal payrollmedewerkers. Het belangrijkste wat wij signaleren is dat de ontwikkelbehoefte binnen de gemeente onverzadigbaar is. Het collegeprogramma moet uitgevoerd worden, maar tussentijds zijn er ook nog zoveel dingen die moeten gebeuren. Het lijkt soms of er sprake is van een continue crisisorganisatie. Er wordt keihard gewerkt, maar het lijkt een bodemloze put te zijn. We weten van elkaar niet wie waar mee bezig is. We zijn nog maar net gestart met een opdracht of er komt alweer een nieuwe doorheen. Medewerkers houden heel veel ballen tegelijkertijd in de lucht. Managers zien dat het werk over de schoenen klotst en dat medewerkers onder druk staan en dan…..huren we tijdelijk een externe kracht in. Tijdelijk ‘extra handjes’ helpt weer om de druk enigszins te verlichten. Maar de inzet is niet tijdelijk; de drukverlichting is tijdelijk. De extra capaciteit is binnen de kortste keren weer gevuld. Het hele systeem zuigt capaciteit aan.

"Het hele systeem zuigt capaciteit aan"

Organiseren

Wij zijn overtuigd dat rust aangebracht moet worden in de gemeentelijke organisatie. Rust wordt veroorzaakt door overzicht, reflectie en beheersbaarheid.

Overzicht – wie is nu eigenlijk waar mee bezig, hoe intensief en hoe lang. Past dat nog bij de beschikbare capaciteit? Is de opdracht voldoende uitdagend of misschien niet geschikt voor de medewerker.

Reflectie – voordat we beginnen stemmen we eerst af wat de noodzaak is, wat de urgentie is, wat anderen in de samenleving kunnen doen, hoe het eenvoudig kan, etc. Eerst denken dan doen. Het overkomt ons niet.

Beheersbaarheid – we definiëren voor iedere opdracht wat we opleveren wanneer en voor wie. We sturen ook op het afsluiten van lopende zaken.

Bovenstaande wil iedereen. Maar het lukt maar niet om de hectiek te doorbreken. Toch kan het en een aantal gemeenten doen het. Deze werkwijze zorgt voor minder inzet van payrollmedewerkers en waar het wel gebeurt, gebeurt het meer bewust. Het zorgt ook voor een prettig werkklimaat en daarmee een verbetering van het imago van gemeenten. Dat wil toch iedere gemeente?

Hans Silfhout is organisatieadviseur bij SQALE. Dynamisch Organiseren is een programma van SQALE gericht op (semi-)publieke organisaties. Voor meer informatie zie www.dynamischorganiseren.org

Hans Silfhout

Hans schittert bij het omzetten van ideeën en wensen naar daadwerkelijke uitvoering en realisatie. Hans werkt enthousiasmerend en slecht alle barrières.

Meer informatie

Navigeren in een veranderende wereld

“De energietransitie, daar moeten we écht iets mee, in heel de veiligheidsketen.” “Vergrijzing is een probleem dat ons als veiligheidsregio zeker raakt.” “Hoe gaan we eigenlijk om met de toenemende stroom aan beschikbare data?” Soortgelijke vraagstukken hoor ik vaak voorbijkomen binnen veiligheidsregio’s.

Als je bij een veiligheidsregio werkt, kan het je niet ontgaan: de samenleving verandert en daar moet je als organisatie op een bepaalde manier in mee.

Dat kan op momenten overweldigend voelen, maar het biedt ook nieuwe kansen. Het geeft namelijk de mogelijkheid om kritisch te kijken naar de manier waarop de organisatie georganiseerd is, hoe processen zijn vormgegeven en welke plek jij daar als medewerker in hebt. Jezelf uitdagen (als organisatie en als individu) om dat te doen, kan spannend zijn maar ook veel opleveren.

"Focus, grip en overzicht zijn nodig"

Focus, grip en overzicht zijn nodig. Dat is iets waarin de methodiek van Dynamisch Organiseren een rol kan spelen. Deze aanpak is door SQALE ontwikkeld en helpt je niet alleen om de huidige opgaven in kaart te brengen, maar ook om te kijken welke rollen het beste bij welke taken passen. Het biedt een raamwerk om de beschikbare capaciteit op een slimme manier in te zetten en de voortgang continu te monitoren. Het is als het ware een kompas in deze complexe tijden, waarmee je het overzicht behoudt en tegelijkertijd flexibel kunt inspelen op nieuwe ontwikkelingen.

Wil je hier meer over weten? Kom dan langs bij onze stand op het brandweerevent en neem deel aan onze interactieve workshop waarin je handvaten en praktische tools aangereikt krijgt. Want op expeditie ga je niet alleen; we gaan het samen aan!

SQALE. De partner van de brandweer voor organisatorische vraagstukken.

 

Geanne Vink

SQALE

Geanne Vink

Geanne enthousiasmeert en motiveert zodat iedereen bij het proces wordt betrokken.  Zij zoekt samen met u naar het waarom achter de vraag.

Meer informatie?