Ingeklemd tussen de Duitse en Belgische landsgrenzen heeft de politie in de Westelijke Mijnstreek de handen vol. Er is behoefte aan georganiseerde samenwerking met de gemeentelijke boa’s, maar waar begin je en hoe geef je dat vorm? SQALE-organisatieadviseur Henk van Rhee en Operationeel Specialist Melissa Anstötz blikken terug op een traject dat leidde tot meer vertrouwen en meer efficiëntie. 

“Op dit bureau zit het Basisteam Westelijke Mijnstreek, werkzaam in de gemeenten Sittard-Geleen, Stein en Beek,” vertelt Melissa. “We hebben te maken met krapte, zoals veel andere eenheden van de politie in Nederland, en beseften dat we de komende jaren moeite zouden krijgen met het goed uitvoeren van ons werk. Samen met de gemeenten zijn we op zoek gegaan naar oplossingen.” 

Een onafhankelijke partij 

SQALE kreeg de leiding over de projectgroep en werkgroepen die bestonden uit een afvaardiging van Sittard-Geleen, Stein (later ook Beek) en de politie. In het begin ging Henk met collega’s Julian van Houte en Hans Silfhout verkennend aan de slag om oplossingsrichtingen te onderzoeken, om daarna de meest kansrijke oplossingsrichting uit te werken. Melissa: “We wilden kijken naar mogelijkheden om ruimte te creëren bij de politie, maar ook om als partners een gezamenlijke agenda op leefbaarheid te hebben.” Henk: “De politie is gericht op ‘doen’, op actie ondernemen. De gemeente heeft de lange termijn in beeld. De kunst was om die twee werelden samen te brengen en elkaars worstelingen beter te begrijpen.” 

“Leefbaarheid was een terugkerend begrip tijdens dit traject,” zegt Henk. “Op dit domein ligt zowel een taak voor de gemeente als voor de politie. Uit onze verkenning bleek dat de politie het overgrote deel van meldingen op dit gebied oppakt. De vraag was: moet de politie in al die gevallen wel het eerste aanspreekpunt zijn?” Melissa legt uit: “Zaken als burenruzies kunnen bijvoorbeeld primair door boa’s worden opgepakt. Opschaling naar politie-inzet kan altijd nog, mocht dat nodig zijn. Idealiter moesten meldingen systematisch bij de juiste partij worden ondergebracht.” 

Beslisboom: inzicht in meldingen 

En dat is waar SQALE mee aan de slag ging. “We hebben in beeld gebracht welk proces meldingen volgen,” zegt Henk. “Een melding kan op vele manieren binnenkomen en vervolgens op verschillende manieren worden opgepakt. Omdat we niet kunnen veranderen dat de ene melding bijvoorbeeld via 112 wordt gedaan en de ander via de wijkagent, hebben we gekeken waar in het proces we een scheiding konden aanbrengen in het pad dat de melding aflegt. Dit wilden we natuurlijk zo vroeg mogelijk in het proces doen, om niet te veel mensen te belasten en de inwoner adequaat van dienst te zijn.” 

Hier kwam de beslisboom in beeld, om te bepalen of de melding naar de politie of naar de boa’s moet. Melissa: “Met deze triage konden we meldingen systematisch categoriseren. Eerst kijken we bijvoorbeeld: is er sprake van (risico op) geweld en zijn er specifieke bevoegdheden nodig, zoals binnentreden of inbeslagname? Zo niet, kijken we naar de gemeente. Boa’s zijn niet 24/7 ingeroosterd, de politie wel. Als een melding binnenkomt op een moment dat er geen boa’s aan het werk zijn, wordt beoordeeld of en hoe urgent de melding is. Bij een zekere mate van urgentie pakt de politie het alsnog op, en anders is het morgen een taak voor de boa’s. Termen als urgentie en (risico op) geweld hebben we heel bewust gedefinieerd. Daarnaast hebben we uitgezocht hoeveel meldingen er met de nieuwe beslisboom  door de boa’s in plaats van de politie opgepakt gaan worden.” 

Implementatie en blik op de toekomst 

Om beter inzichtelijk te krijgen waar dankzij de beslisboom ruimte bij de politie ontstaat, is gekozen voor een pilot. “Op die manier zoeken we uit hoeveel meldingen er nu door boa’s en de gemeente worden opgepakt die eerder door de politie werden afgehandeld. Betekent dit proces inderdaad dat de wijkagent meer de straat op kan en dat daardoor meer veiligheidsvraagstukken aangepakt kunnen worden? Gaan er meer aangiftes worden behandeld? Veel vragen die het zeker waard zijn om te onderzoeken.” 

“SQALE was van absolute meerwaarde in dit traject,” vindt Melissa. “Zelf leden we vaak aan tunnelvisie, maar SQALE keek met een frisse, onpartijdige blik naar het proces. Uit onze twintig woorden vatten zij de essentie van ons verhaal samen in vijf. Zij pakten de regie en stonden de bestuurders namens onze projectgroep te woord. Ik voelde me er goed bij dat juist zij ons vertegenwoordigden en ons verhaal overbrachten.” 

De pilot wordt binnenkort gestart en in oktober worden de resultaten geëvalueerd. De inzet van SQALE is afgerond; de politie en de drie gemeenten pakken zelf de implementatie-handschoen op. Melissa: “Dankzij SQALE hebben we niet alleen het juiste gereedschap in handen gekregen, maar ook het vertrouwen in elkaar hervonden om dit samen op te pakken. En: we weten waarvóór we het doen.”